Trabzon’da “Kalandar” Şenliği

Renkli Etkinlik “Kalandar”

Kalandar veya Kalanda, Türkiye’de Doğu Karadeniz bölgesinde ve Gürcistan’ın batı kesiminde eski geleneklere göre kutlanılan yeni yıl kutlamasıdır. Latince Calendae kelimesinden gelen Kalanda, ayın ilk günü anlamına gelir. Ay takvimini temel alan Kalandar’ın birinci günü, Miladi Takvim’e göre Ocak ayının 14. gününe tekabül eder. Rumi takvimine göre yeni yılın ilk günü olan Kalandar’ı kutlamak için 14 Ocak tarihinde Trabzon ve çevresinde etkinlikler düzenlendi. Her yıl 13-14 Ocak akşamı bölgenin birçok yerinde kutlanan ‘Kalandar’ geleneği bu yıl da devam etti. Atatürk Meydanı’ndaki etkinlik, Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası (TTSO), Trabzon AB Bilgi Merkezi, Trabzon TOBB Kadın Girişimciler Derneği öncülüğünde, Trabzon Büyükşehir Belediyesi, Orta hisar Belediyesi, Kadınla Başlar Derneği ve Forum’un desteğiyle gerçekleştirildi. Etkinlikte, oyunun başkarakterleri “Karakoncolos” ve Trabzon Tiyatro Derneği üyeleri, “Kalandar” geleneğine özgü farklı kostümler giyerek, şehrin işlek caddelerinden Uzun Sokak’ta yürüyerek ilgi odağı oldular. Kostümlü kişiler şarkı söyleyerek, davul çalarak ve halk şarkıları okuyarak yürüyüş yaptı ve torba atma geleneğiyle esnaftan yiyecek aldı. Kostümlü tiyatro oyuncuları, festivale katılanlarla şakalaştı, oyunlar sergiledi ve ‘Kalandar’ geleneğini yeniden canlandırdı. Horon ekibinin gösterisinden renkli görüntülerin sergilendiği etkinlikte, vatandaşlar o anları cep telefonlarıyla fotoğraflayıp sosyal medyada paylaşmaya teşvik edildi.

“Kalandar” Etkinliği Nedir?

Kalandar’ın ilk 12 günü gün olarak sayılır. Her gün yılın aynı ayına atanmıştır. Hava durumu tahminleri günün hava koşullarına göre oluşturulur. Kaladar ayının günlerini saymak için 12 zeytin yaprağı teker teker ateşe atılır; her yaprak bir ayı temsil eder. Yaprakların ateşe atılıp yanması halinde havanın açacağına inanılır. Eğer alevler yaprakları uçurursa, o ayın rüzgarlı geçeceğine inanılır. Kalandar gecesi, annenin ilk ve en küçük çocuklarının da aralarında bulunduğu yedi kişi, evleri dolaşarak su, tuz ve un topluyor. Evi ziyaret eden insanlar giyinir, yüzlerini boyar, zil, gong, vals gibi ses çıkaran nesneler taşırlar. Ev ziyareti sırasında birinci anne ile en küçük anne birbirleriyle hiç konuşmazlar. Bu önemli bir kuraldır. Yemek isteyen ev sahibi bu kişileri konuşturmaya çalışır. Bu başarılı olursa ev turu yeniden başlayacak. Yiyecekleri topladıktan sonra üçlü kavşakta toplanan malzemeler yoğurulur. Bu hamur ateşte pişirilir. Pişirilen bu hamura koros/golot adı verilir. Bu kolostanı yiyen kişinin o gece evleneceği kişiyi rüyasında göreceği düşünülmektedir. Kalandar ayında kışlık erzak sıkıntısı yaşanmamasına dikkat ediliyor. Odun, yem, mutfak eşyası vb. gibi temel ihtiyaçlar eksikse bunlar sağlanacaktır.

“Kalandar” Trabzon’un Kültürel Zenginliğini Yansıtıyor!

Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Metin Genç, Kalandar’ın varlığını sürdürmesinin çok önemli olduğunu söyledi. “Rumi takvimine dayanan Kalandar geleneğini, kadim kültür ve geleneklerin beşiği olan Trabzon’da yaşatmak bizim için çok kıymetli.” Miladi takvime geçilmeden önce takvim 13 Ocak’ta kutlanıyordu O gece Rumi takvimine göre, Rumi Yeni Yılı olarak kutlanıyordu. Bugün bu gelenek, somut olmayan kültürel mirasımız olarak yerini almış olup, bölgemizde hâlâ kutlanmaya devam etmektedir. Burada yaşadığımız şenlik havası, Trabzon’un kültürel zenginliğini yansıtıyor. “Belediye olarak bu yaz Uluslararası Horon Festivali’ni düzenleyeceğiz ve bu festival kapsamında dünyanın en büyük Horon Halkasını inşa edeceğiz” dedi.

Hey Haber/ Hatice ÇELİKEL